توسط : عفونت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا میکروارگانیسم‌های دیگر وارد بدن انسان یا دیگر موجودات زنده شده و منجر به اختلال در عملکرد طبیعی سلول‌ها، بافت‌ها یا اعضا می‌شود. این میکروارگانیسم‌ها به عنوان “عوامل عفونتی” شناخته می‌شوند. درمان عفونت‌ها معمولاً به وسیله داروهای ضدعفونی و مراقبت‌های پزشکی انجام می‌شود. همچنین، از رعایت بهداشت شخصی و اجتناب از تماس با افراد مبتلا به عفونت برای جلوگیری از انتقال عوامل عفونتی به دیگران نیز پیشنهاد می‌شود. عفونت بیمارستانی به عنوان هر نوع عفونتی تعریف می‌شود که یک فرد در حین درمان و مراقبت در بیمارستان یا مراکز بهداشتی دیگر به آن مبتلا می‌شود. این عفونت‌ها به عنوان “HAIs” یا “Healthcare-Associated Infections” نیز شناخته می‌شوند. این نوع عفونت‌ها در محیط‌های بهداشتی و درمانی اتفاق می‌افتند و می‌توانند از طریق مختلفی به بیماران منتقل شوند.
عفونت‌های بیمارستانی می‌توانند برای بیماران بسیار خطرناک باشند، زیرا بیماران در بیمارستان به علت وضعیت ضعیف سلامتی و مقاومت کاهش یافته بدن، به عفونت‌ها معرض بیشتری هستند. بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی برنامه‌ها و پروتکل‌های خاصی را دنبال می‌کنند تا عفونت‌های بیمارستانی را کاهش دهند، از جمله بهداشت دست‌ها، استفاده از دستگاه‌های بهداشتی مرتبط با پوشش، و کنترل عفونت‌ها در محیط بیمارستان. با مراجعه به مجله سلامت سهدا می‌توانید در رابطه با انواع بیماری‌های نیز اطلاعات کافی کسب کنید. با سهدا همراه باشید.
علت بروز عفونت بیمارستانی
عفونت‌های بیمارستانی (HAIs) به عنوان عفونت‌هایی شناخته می‌شوند که در محیط بیمارستان یا مراکز بهداشتی درمانی رخ می‌دهند و بیماران و کادر درمانی را در معرض خطر قرار می‌دهند. علل اصلی بروز عفونت‌های بیمارستانی عبارتند از:
- تماس نزدیک با بیماران مبتلا: بیماران مبتلا به عفونت‌های مختلف در بیمارستان به دلیل وضعیت سلامتی‌شان، قرار گرفتن در اتاق‌های مشترک و تماس نزدیک با کادر درمانی و دیگر بیماران، منجر به انتقال عفونت‌ها می‌شوند.
- استفاده از تجهیزات پزشکی: استفاده از تجهیزات پزشکی مانند کاتترها، لوله‌های تنفسی، و کنترلرهای پزشکی باعث ورود میکروب‌ها به داخل بدن می‌شود. اگر تجهیزات بهداشتی به درستی استریل نشوند یا نصب نشوند، ممکن است عفونت‌ها منتقل شوند.
- استفاده از داروهای ضدعفونی: مصرف بی‌مورد یا نامناسب داروهای ضدعفونی می‌تواند باعث توسعه میکروب‌های مقاوم به دارو شود و عفونت‌های بیمارستانی را شدیدتر کند.
- نقص‌های در اجرای پروتکل‌های بهداشتی: عدم رعایت بهداشت دست‌ها، عدم تمیزی سطوح، و نقص در اجرای پروتکل‌های بهداشتی در بیمارستان‌ها می‌تواند منجر به انتقال عفونت‌ها شود.
- ضعف سیستم ایمنی بیماران: بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مسن، بیماران سرطانی، یا افراد مبتلا به بیماری‌های ایمنی‌سازی کاهش یافته)، در معرض خطر بالاتری از عفونت‌های بیمارستانی قرار دارند.
- مقاومت دارویی: برخی از میکروب‌ها مقاوم به داروهای ضدعفونی شده و به عنوان میکروب‌های مقاوم به دارو شناخته می‌شوند، و این ممکن است باعث سختی در درمان عفونت‌های بیمارستانی شود.
روش‌های پیشگیری از عفونت بیمارستانی
پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی (HAIs) از اهمیت بسیاری برخوردار است و بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی اقدامات متعددی را برای کاهش این خطرات انجام می‌دهند. افراد نیز می‌توانند با رعایت برخی اصول و راهکارها به پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی کمک کنند. در ادامه، چندین روش پیشگیری از عفونت بیمارستانی آورده شده است:
- شستشوی دست‌ها: شستشوی منظم و کامل دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه یکی از مهم‌ترین واکنش‌ها برای جلوگیری از انتقال میکروب‌ها به بیماران و از بیمار به کادر درمانی است. همچنین، می‌توانید از محلول‌های ضدعفونی دستی (مانند الکل گلیسیرینی) استفاده کنید.
- استفاده صحیح از لباس‌ها و تجهیزات بهداشتی: اطمینان حاصل کنید که کادر درمانی لباس‌ها و تجهیزات بهداشتی را به درستی استفاده می‌کنند و آنها را به موقع تمیز می‌کنند.
- کنترل عفونت‌ها در محیط بیمارستان: بیمارستان‌ها باید از دستگاه‌ها و سطوح بهداشتی استفاده کنند و تجهیزات را به طور منظم ضدعفونی کنند. همچنین، ایزوله کردن بیماران مبتلا به عفونت‌های قابل انتقال به افراد سالم مهم است.
- کنترل عفونت‌های تنفسی: افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی باید ماسک بزنند تا جلوگیری از انتقال ویروس‌ها به دیگران صورت گیرد.
- استفاده صحیح از ضدعفونی‌کننده‌ها: استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها در محیط بیمارستان واحد اهمیت دارد. بیمارستان‌ها باید ضدعفونی‌کننده‌ها را به درستی انتخاب و استفاده کنند تا مقاومت میکروب‌ها نسبت به آنها ایجاد نشود.
- تمیزی محیط: تمیز نگه داشتن محیط بیمارستان و سطوح مشترک مهم است. سطوح را با محلول‌های ضدعفونی مناسب تمیز کنید.
- استفاده از واکسن‌ها: برای جلوگیری از برخی از عفونت‌ها، مانند آنفلوآنزا و هپاتیت B، از واکسن‌ها استفاده کنید.
- مدیریت مصرف داروها: استفاده صحیح و مدیریت مصرف داروها به کاهش خطر ایجاد مقاومت میکروب‌ها نسبت به داروها کمک می‌کند.
- آموزش و آگاهی: آموزش به کادر درمانی و بیماران در مورد اهمیت پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی و رعایت بهداشت دست‌ها و پروتکل‌های بهداشتی مهم است.
علائم عفونت بیمارستانی و روش‌های درمانی
علائم عفونت بیمارستانی (HAIs) می‌توانند متنوع باشند و بستگی به نوع عفونت و محل آن داشته باشد. اما برخی از علائم عمومی عفونت‌های بیمارستانی عبارتند از:
- تب: افزایش دمای بدن از 38 درجه سانتیگراد به بالا.
- سرفه، تنفس مشکل‌بخش و درد در سینه: این نشانه‌ها ممکن است به عفونت‌های تنفسی اشاره داشته باشند.
- تغییر در رنگ و بوی ادرار یا مدفوع: این نشانه‌ها ممکن است به عفونت‌های ادراری یا گوارشی اشاره کنند.
- تورم، قرمزی، درد، یا ترشح در مناطق پوستی: این نشانه‌ها معمولاً به عفونت‌های پوستی اشاره دارند.
- تغییرات در آزمایشات خونی: ممکن است افزایش تعداد سلول‌های سفید خون (لکوسیت‌ها) یا نشانگرهای التهابی در آزمایشات خون مشاهده شود.
- علائم مشکلات کلیتی: افزایش ضربان قلب، خستگی شدید، سردرد، گیجی و ضعف عضلانی ممکن است علائم دیگری باشند که به عفونت بیمارستانی اشاره دارند.
درمان عفونت‌های بیمارستانی بستگی به نوع عفونت و وضعیت بیمار دارد. این درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروها: در بسیاری از موارد، داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت‌ها استفاده می‌شوند. انتخاب دارو و مدت زمان مصرف آن به تشخیص پزشک بستگی دارد.
- تدابیر جراحی: در صورت لزوم، اقدامات جراحی ممکن است برای درمان عفونت‌های بیمارستانی به کار گرفته شود، مانند تخلیه ترشحات عفونی یا از بین بردن بافت‌های آلوده.
- مراقبت‌های پشتیبانی: برای کنترل علائم و تاثیرات جانبی عفونت‌ها، مراقبت‌های پشتیبانی از بیماران مهم هستند. این ممکن است شامل مانیتورینگ و پایش دقیق فشار خون، دما، و شدت علائم باشد.
- کنترل منتقل‌شدن عفونت: درمان عفونت بیمارستانی همچنین شامل کنترل منتقل‌شدن عفونت به دیگر بیماران و کادر درمانی می‌شود. این شامل ایزوله کردن بیماران مبتلا به عفونت، رعایت بهداشت دست‌ها و استفاده از ماسک و لباس‌های مناسب می‌شود.
سوالات متداول
عفونت بیمارستانی چیست؟
عفونت بیمارستانی به عنوان هر نوع عفونتی تعریف می‌شود که یک فرد در حین درمان و مراقبت در بیمارستان یا مراکز بهداشتی دیگر به آن مبتلا می‌شود.
چه عواملی موجب بروز عفونت‌های بیمارستانی می‌شوند؟
عوامل متعددی می‌توانند به بروز عفونت‌های بیمارستانی منجر شوند، از جمله استفاده از تجهیزات پزشکی، تماس نزدیک با بیماران مبتلا، عدم رعایت بهداشت دست‌ها، مصرف داروهای ضدعفونی به طرز نادرست، و مقاومت دارویی میکروب‌ها.
آیا مصرف ضدعفونی‌کننده‌ها می‌تواند در پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی موثر باشد؟
بله، مصرف ضدعفونی‌کننده‌ها می‌تواند در پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی موثر باشد. ضدعفونی‌کننده‌ها باید به درستی و با مواد مناسب استفاده شوند تا میکروب‌ها کنترل شوند.
چگونه می‌توان مقاومت دارویی میکروب‌ها را کاهش داد؟
کاهش مقاومت دارویی میکروب‌ها از طریق استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها، عدم مصرف بی‌مورد این داروها، و رعایت دقیق نسخه پزشک انجام می‌شود. همچنین، توسعه داروهای جدید و نظارت بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز کمک می‌کند.
