گرههای لنفاوی یا غدد لنفی تقریبا در همه جای بدن موجود هستند و به دلیل تجمع سلولهای دفاعی بدن است. این تجمع زمانی صورت میگیرد که بدن در حال مبارزه با عفونت ناشی از باکتری یا ویروس است مانند HIV و … یا یک اختلال سیستم ایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید باشد. در کل وجود گرههای سخت و ثابت با رشد سریع نشان دهنده سرطان میباشد ولی به ندرت تورم غدد لنفاوی ناشی از سرطان است. این غدد نقش بسیار حیاتی در بدن ایفا میکند زیرا توانایی مبارزه با عفونتها را دارا میباشند. این غدد به عنوان یک فیلتر عمل میکند و ویروسها، باکتریها قبل از اینکه بدن شما را آلوده کند به دام میاندازد؛ همچنین غدد لنفاوی با ذخیره گلبولهای سفید برای مبارزه با بیماریها و عفونتهای مختلف آماده میشود. در این مقاله با سهدا همراه باشید.
علائم تورم غدد لنفاوی
تورم غدد لنفاوی ممکن است با یک سری علائم همراه باشد. علائم ممکن است بسته به محل غدد لنفاوی تورم دیده و علت تورم تغییر کند. بعضی از علائم شایع شامل:
- توده هایی که تحت پوست حس می شوند و معمولا بی درد هستند. این تودهها ممکن است در ناحیه گردن، زیر بازو، یا در زیر قفسه سینه حس شوند.
- درد یا حساسیت در ناحیه غدد لنفاوی.
- علائم عمومی مانند تب، عرق شبانه، خستگی زیاد، از دست دادن وزن بدون تلاش.
- عفونتهای مکرر یا پوست حساس.
- عفونتهای تنفسی مانند سرماخوردگی، سینوسیت، یا گلو درد ممکن است همزمان با تورم غدد لنفاوی رخ دهد.
- تورم غدد لنفاوی ممکن است با علائم خاص دیگری مانند خارش پوست، تورم در ناحیه صورت یا گلو، یا تنگی نفس همراه باشد که نیازمند ارزیابی فوری توسط پزشک است.
انواع غدد لنفاوی
غدد لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند، و برخی از آنها در ناحیههای خاص تجمع پیدا کرده اند. اما در زبان علمی و پزشکی، معمولاً غدد لنفاوی به صورت یک دسته یکسان در نظر گرفته میشوند و تقسیم بندی خاصی بر اساس “انواع” آنها وجود ندارد. بجای این، آنها معمولاً بر اساس مکان و نقطه قرارگیری در بدن شناخته میشوند. برای مثال:
- غدد لنفاوی سرویکال (گردن): این غدد لنفاوی در ناحیه گردن وجود دارند و عمدتاً به فیلتر کردن مایع لنفاوی از سر و صورت کمک میکنند.
- غدد لنفاوی آکسیلاری (زیر بازو): این غدد لنفاوی در زیر بازو قرار دارند و مایع لنفاوی را از بازوها و دستها فیلتر میکنند.
- غدد لنفاوی اینگوینال (کشکک): این غدد لنفاوی در منطقه کشکک وجود دارند و مایع لنفاوی را از پایین بدن و پاها فیلتر میکنند.
- غدد لنفاوی مزانتریک: این غدد لنفاوی در درون شکم وجود دارند و در فیلتر کردن مایع لنفاوی از معده و رودهها نقش دارند.
- غدد لنفاوی مدیاستینال: این غدد لنفاوی در قفسه سینه واقع شدهاند و مایع لنفاوی را از قلب و ریهها فیلتر میکنند.
تمام این غدد لنفاوی کارکرد مشابهی دارند، اما مکان آنها در بدن میتواند تأثیر بزرگی بر نحوه عملکرد آنها داشته باشد.
تشخیص تورم غدد لنفاوی
تشخیص تورم غدد لنفاوی ممکن است نیاز به انجام چندین مرحله داشته باشد. در ابتدا، پزشک از شما درباره علائمی که تجربه کردهاید سوال میکند و سپس معاینه فیزیکی انجام میدهد تا غدد لنفاوی تورم دیده شما را بررسی کند.
در صورتی که پزشک شما مشکوک به علت خاصی برای تورم غدد لنفاوی شما باشد، ممکن است تستها و آزمایشهای خاصی را درخواست کند. این تستها ممکن است شامل:
آزمایش خون: این آزمایش میتواند نشان دهنده عفونت، سرطان یا بیماری ایمنی سیستمی باشد.
تصویربرداری پزشکی: تکنیکهای تصویربرداری مانند اکو یا سونوگرافی، سی تی اسکن، پت اسکن یا ام آر آی ممکن است برای بررسی بیشتر غدد لنفاوی استفاده شوند.
بیوپسی غدد لنفاوی: در برخی موارد، پزشک ممکن است تصمیم به انجام بیوپسی، یعنی برداشت یک نمونه کوچک از غدد لنفاوی تورم دیده، بگیرد تا آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند. این می تواند به تشخیص یا حذف سرطان یا عفونت های خاص کمک کند.
روشها درمان ورم غدد لنفاوی
درمان تورم غدد لنفاوی بستگی به علت تورم دارد. در بسیاری از موارد، تورم به طور خودکار بعد از مدتی بهبود مییابد، به خصوص اگر علت آن یک عفونت ساده مانند سرماخوردگی باشد.
آنتی بیوتیک: در صورتی که علت عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. این داروها باید بر اساس دستور پزشک مصرف شوند و کورس آنتی بیوتیک باید تا انتها تمام شود، حتی اگر شما خود را بهتر حس کردید.
درمان های سرطانی: اگر تورم غدد لنفاوی به علت یک بیماری مانند سرطان لنفاوی باشد، درمان ممکن است شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی یا جراحی باشد.
داروهای کنترل سیستم ایمنی: در صورتی که تورم به دلیل یک بیماری ایمنی سیستمی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس باشد، ممکن است داروهایی که سیستم ایمنی را کنترل کنند، تجویز شوند.
به علاوه، در بعضی موارد، ممکن است بتوانید با استفاده از درمان های خانگی کمک به تسکین علائم کنید. برخی از این روشها عبارتند از:
استراحت کافی: این کمک می کند تا بدن شما بتواند بهبود یابد و در مقابله با عفونت مقاومت کند.
مصرف آب فراوان: این به حفظ ترشحات بدن رقیق و پیشگیری از خشکی کمک میکند.
مصرف غذاهای سالم: مصرف یک رژیم غذایی سالم می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
استفاده از گرمای محلی: برخی افراد ممکن است از استفاده از یک پد گرما یا حوله گرم روی غدد لنفاوی تورم دیده کمک بگیرند.
مصرف داروهای ضد درد بدون نیاز به نسخه پزشک، مانند ایبوپروفن یا اسید استیل سالیسیلیک (آسپرین)، برای کمک به کاهش درد و تورم.
این درمانهای خانگی نیز باید به عنوان یک بخش از درمان کلی و تحت نظر یک پزشک انجام شوند.
زمان مراجعه به پزشک
تورم غدد لنفاوی ممکن است به دلیل مشکلات سلامتی مختلفی از جمله عفونتهای عادی تا بیماریهای جدی مانند سرطان باشد. در نتیجه، مهم است که هر تغییر یا تورم ناگهانی در غدد لنفاوی را به پزشک خود اطلاع دهید.
به طور خاص، شما باید با یک پزشک مشورت کنید اگر:
- توده یا تورم در غدد لنفاوی بیش از دو هفته وجود داشته باشد.
- تورم غدد لنفاوی همراه با تب، لاغری بدون دلیل، عرق شبانه، خستگی شدید، یا تورم در سایر بخشهای بدن است.
- توده یا تورم در غدد لنفاوی سفت، ثابت یا بیحرکت است، یا رشد سریع دارد.
- تورم غدد لنفاوی همراه با تنگی نفس، سختی در بلع، یا سایر علائم شدید است.
- تورم غدد لنفاوی همراه با درد شدید است یا بدون دلیل مشخصی به وجود آمده است.
به یاد داشته باشید که هرگز نباید تورم یا تغییر در غدد لنفاوی خود را نادیده بگیرید. در برخی موارد، این ممکن است نشانهای از یک مشکل جدی باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
سخن پایانی
غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که در سراسر بدن پراکنده شدهاند و نقش مهمی در مقابله با عفونتها و بیماریها دارند. تورم یا التهاب در غدد لنفاوی میتواند ناشی از عفونتها، بیماریهای ایمنی سیستمی و یا سرطان باشد. علائم تورم غدد لنفاوی ممکن است شامل تودههای بیدرد تحت پوست، درد یا حساسیت در ناحیه غدد لنفاوی، تب، خستگی زیاد، و عفونتهای مکرر باشد. برای تشخیص تورم غدد لنفاوی، پزشک ممکن است از شما درباره علائمی که تجربه کردهاید سوال کند، معاینه فیزیکی انجام دهد و تستهای خاصی مانند آزمایش خون، تصویربرداری پزشکی و بیوپسی غدد لنفاوی را درخواست کند.
درمان تورم غدد لنفاوی بستگی به علت آن دارد. این درمان ممکن است شامل استراحت، مصرف آب فراوان، تغذیه سالم، گرمای محلی، داروهای ضد درد، آنتیبیوتیک، شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا جراحی باشد. مهم است که در صورت بروز تورم یا تغییر در غدد لنفاوی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر این تورم بیش از دو هفته به طول انجامد یا با تب، لاغری بدون دلیل، عرق شبانه، خستگی شدید یا تورم در سایر بخشهای بدن همراه باشد. این ممکن است نشاندهنده یک مشکل سلامتی جدی باشد که نیاز به درمان فوری دارد.