توسط : حساسیت پوستی یک نوع پاسخ عمومی بدن به یک ماده است که باعث تحریک پوست میشود. در برخی از افراد، پوست به سادگی برخی از مواد، مثل صابون، پارفوم، پوسته گیاهان، یا حتی خورشید، حساس میشود.
علائم حساسیت پوستی ممکن است شامل قرمزی، خارش، برآمدگی، خشکی یا ترک خوردگی پوست، و یا حتی در برخی موارد، حبابهای کوچک پر از مایع باشد. این علائم ممکن است بلافاصله پس از تماس با ماده محرک ظاهر شوند یا ممکن است چندین ساعت یا حتی چندین روز بعد ظاهر شوند.
درمان حساسیت پوستی بستگی به علت و شدت علائم دارد. این ممکن است شامل جلوگیری از تماس با ماده محرک، استفاده از کرمها یا پمادها برای کاهش التهاب و خارش، یا استفاده از داروهای خوراکی یا تزریقی برای کنترل واکنش ایمنی بدن باشد. در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد تا یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید. شما با مراجعه به مجله سلامت سهدا میتوانید اطلاعات کافی در رابطه با حساسیت غذایی، حساسیت فصلی و حساسیت دارویی کسب کنید.با سهدا تا پایان مقاله همراه باشید.
علت ایجاد حساسیت پوستی چیست؟
حساسیت پوستی میتواند به دلیل پاسخ ایمنی بدن به موادی که برای بیشتر مردم بیاذیت هستند رخ دهد. این مواد، که به عنوان آلرژنها شناخته میشوند، میتوانند شامل چیزهایی مانند پرز حیوانات، گردههای گیاهی، حشرات، مواد شیمیایی، صابون، شامپو، پارفوم، لاک ناخن، و برخی از مواد غذایی باشند.
وقتی حساسیت پوستی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن برای اولین بار با آلرژن مواجه شود. در این مرحله، بدن با تولید آنتیبادی برای مقابله با آلرژن ورود میکند. اگر دوباره تماس با آلرژن ایجاد شود، سیستم ایمنی بدن ممکن است پاسخ قویتری ارائه دهد، که منجر به علائم حساسیت میشود. به طور کلی، ژنتیک نقش مهمی در تعیین کننده اینکه یک فرد به چه چیزی حساسیت دارد، بازی میکند. افرادی که خانوادههایی با تاریخچه حساسیت دارند، بیشتر معرض خطر حساسیت هستند. به طور خاص، بیماریهایی مثل اگزما، آستم و آلرژیهای فصلی نیز میتوانند خطر حساسیت پوستی را افزایش دهند. در برخی موارد، استرس، تغییرات هورمونی و حتی شرایط آب و هوایی میتوانند حساسیت پوستی را تشدید کنند.
شایع ترین علل حساسیت پوستی
بعضی از شایع ترین عواملی که میتوانند حساسیت پوستی ایجاد کنند شامل موارد زیر هستند:
محصولات مراقبت از پوست: برخی از مواد شیمیایی موجود در محصولات مراقبت از پوست مثل صابون، شامپو، کرمهای پوست، و لوازم آرایشی میتواند حساسیت پوستی ایجاد کند.
متالها: برخی از متالها، مانند نیکل، که در جواهرات و برخی از ابزارها مورد استفاده قرار میگیرند، میتواند حساسیت پوستی ایجاد کند.
گردههای گیاهی: گردههای برخی از گیاهان میتوانند حساسیت پوستی ایجاد کنند، مخصوصا در فصل بهار.
پرز حیوانات: پرز حیوانات خانگی مانند گربه و سگ میتواند حساسیت پوستی ایجاد کند.
مادههای شیمیایی: برخی از مادههای شیمیایی مانند رنگ مو، لاک ناخن، یا مادههایی که در صنایع تولید لباس استفاده میشوند، میتواند حساسیت پوستی ایجاد کند.
داروها: بعضی از داروها میتوانند واکنش حساسیت پوستی ایجاد کنند، که معمولا به صورت خارش، قرمزی، یا بروز بثورات روی پوست است.
خورشید: بعضی از افراد حساسیت خاصی به نور خورشید دارند که باعث قرمزی، خارش یا بروز بثورات بعد از قرار گرفتن در معرض نور خورشید میشود. این حالت به نام “حساسیت نوری” شناخته میشود.
توجه داشته باشید که این فهرست کامل نیست و حساسیتهای پوستی میتواند به دلیل مجموعه وسیعی از مواد ایجاد شود. بنابراین، اگر شما یا کسی که میشناسید علائم حساسیت پوستی را تجربه میکند، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
انواع حساسیت پوستی
حساسیتهای پوستی به طور عمومی به دو دسته کلی تقسیم میشوند: حساسیت پوستی تماسی و حساسیت فوتوتوکسیک.
حساسیت پوستی تماسی (Contact Dermatitis): این نوع از حساسیت پوستی زمانی رخ میدهد که پوست با یک ماده خاص تماس پیدا میکند و واکنش نشان میدهد. این میتواند به صورت حساسیت تماسی تأخیری (درخت سمی) یا حساسیت تماسی فوری (آلرژی نسبت به لاتکس) باشد.
حساسیت فوتوتوکسیک (Phototoxic Reaction): این نوع از حساسیت پوستی زمانی اتفاق میافتد که یک ماده خاص روی پوست وجود دارد و پوست در معرض نور خورشید قرار میگیرد. برخی از داروها، محصولات آرایشی و حتی بعضی از گیاهان میتوانند باعث حساسیت فوتوتوکسیک شوند.
به علاوه، برخی از حالات خاص دیگر نیز وجود دارند، مانند:
اگزما (Eczema): این یک حالت شایع و مزمن است که میتواند باعث خارش شدید، قرمزی و خشکی پوست شود.
زهر پوستی (Urticaria): این بیماری، که به طور معمول به عنوان کهیر شناخته میشود، باعث بروز قرمزی، برآمدگی و خارش در پوست میشود.
آلرژی فصلی: برخی از افراد ممکن است پوستی حساس نسبت به گردههای گیاهی در فصول خاصی از سال داشته باشند، مانند بهار.
پسوریازیس (Psoriasis): این یک بیماری پوستی مزمن است که باعث ایجاد لکههای قرمز و خارشدار روی پوست میشود.
اگر مشکلات پوستی خود را مشاهده میکنید که به نظر حساسیت میرسد، بهتر است با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
تشخیص حساسیت پوستی
برای تشخیص حساسیت پوستی، پزشک معمولاً به تاریخچه سلامتی فرد، علائم او و موادی که ممکن است باعث حساسیت شده باشند، میپردازد. در بعضی موارد، ممکن است از تستهای آلرژی استفاده کنند تا مادهی محرک را شناسایی کنند.
تستهای آلرژی ممکن است شامل:
- تست پوستی (Skin Prick Test): در این تست، پزشک یا پرستار با یک سوزن کوچک سطح پوست را نفوذ میکند و کمی از محتمل ترین آلرژنها را وارد میکند. اگر قرمزی، برآمدگی یا خارش در طی 15-20 دقیقه ظاهر شود، این میتواند نشاندهندهٔ واکنش آلرژیک باشد.
- تست پچ (Patch Test): در این تست، ماده محرک بر روی یک پچ چسبنده قرار میگیرد که بر روی پوست قرار داده میشود. پچ بعد از 48 ساعت برداشته میشود و پوست در طول چند روز بررسی میشود برای نشانههای حساسیت.
- تست خون (Blood Test): در برخی موارد، ممکن است تست خون برای تعیین میزان آنتیبادیهای خاص در خون انجام شود که ممکن است به دلیل واکنش به آلرژنها افزایش یابند.
درمان حساسیت پوستی
درمان حساسیت پوستی به نوع حساسیت، شدت واکنش و علت حساسیت بستگی دارد. روش درمان عموماً در دو بخش اصلی انجام میشود: جلوگیری از تماس با ماده محرک و مدیریت علائم. که در ادامه بیشتر اشاره میکنیم.
جلوگیری از تماس: اولین قدم در درمان حساسیت پوستی جلوگیری از تماس با ماده محرک است. اگر ماده محرک مشخص شده است، باید سعی کنید که از آن دوری کنید.
کرمها و پمادها: برخی کرمها و پمادها میتوانند در کاهش التهاب و خارش کمک کنند. ممکن است شامل کورتیکوستروئیدها یا داروهای ضد حساسیت موضعی باشد.
داروهای خوراکی: در بعضی موارد، ممکن است داروهای خوراکی مثل آنتیهیستامینها یا کورتیکوستروئیدها نیاز باشد.
آرامبخشها: برای کنترل خارش شدید، گاهی اوقات ممکن است آرامبخشها مفید باشند.
فوتوتراپی: در برخی موارد، درمان با نور (فوتوتراپی) ممکن است مفید باشد.
داروهای تزریقی: برای حساسیتهای شدید یا مزمن، ممکن است داروهای تزریقی مانند آنتیبادیهای مونوکلونال مورد نیاز باشند.
عوارض حساسیت پوستی
حساسیت پوستی ممکن است تا حدودی ناراحت کننده و ناخوشایند باشد، اما اغلب خطرناک یا جانی نیست. با این حال، در بعضی موارد، ممکن است عوارض خاصی ایجاد شود:
- خارش میتواند باعث خراشیدن پوست و ایجاد زخم شود. این زخمها میتوانند درگیر عفونتهای باکتریایی شوند که نیاز به درمان با آنتیبیوتیک دارند.
- حساسیت پوستی میتواند باعث تغییر در رنگ پوست شود، از جمله قرمزی، براق شدن، یا پوستی که تیرهتر یا روشنتر از ناحیه اطراف است.
- اگزما و دیگر حالات حساسیت پوستی میتوانند باعث خشکی و ترک خوردگی پوست شوند، که میتواند ناراحت کننده و دردناک باشد.
- بعضی از افراد میگزارند که حساسیت پوستی باعث احساس خستگی و بی حالی میشود.
- حساسیت پوستی میتواند تاثیر روانی داشته باشد، از جمله احساس ناراحتی یا خجالت از ظاهر خود. در موارد شدید، ممکن است باعث ایجاد اضطراب یا افسردگی شود.
در موارد شدید، ممکن است حساسیت پوستی نیاز به درمان فوری داشته باشد. اگر شما یا کسی که میشناسید علائم شدید دارد، مانند خارش شدید، تورم گلو، تنگی نفس، یا سردرد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید یا خدمات اورژانس را فراخوانید.
