توسط : درماتیت یک علامت تورم و التهاب در پوست است که ممکن است به صورت موقت یا مزمن باشد و معمولاً با قرمزی، خارش، ترشحات، تورم، و در برخی موارد ترشحات زخمی در ناحیه مورد نظر همراه است. این بیماری ممکن است در هر قسمت از بدن رخ دهد و عوامل مختلفی می‌توانند منجر به آن شوند. علائم درماتیت ممکن است شدید یا ملایم باشد و به عواملی مانند میکروب‌ها، آلرژی‌ها، عوامل محیطی (مثل تماس با مواد شوینده یا محرک‌های شیمیایی)، عوامل ژنتیکی یا نقض عملکرد بخش‌های مختلف پوست (مانند باریکه‌های پوستی) برمی‌گردد.
درمان درماتیت بستگی به نوع و شدت آن دارد و ممکن است شامل استفاده از کرم‌ها و پمادها، آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش، و مشاوره از پزشک جلدپزشک یا متخصص آلرژی‌ها باشد. همچنین، از جلوگیری از تماس با عوامل تحریک‌کننده و مراقبت‌های مرتبط با پوست نیز می‌توان به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفت. برای درمان درماتیت، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا درمان مناسب برای شما تعیین شود. در مجله سلامت سهدا در رابطه با انواع بیماری‌های پوستی اطلاعات خوبی ارائه شده که می‌تواند کمک شایانی به شما برای پیشگیری کند.
انواع درماتیت
درماتیت، به عنوان یک التهاب در پوست، می‌تواند در انواع مختلفی رخ دهد که هر کدام ویژگی‌ها و علائم متفاوتی دارند. در زیر، تعدادی از انواع شایع درماتیت را ذکر می‌کنم:
درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis) یک نوع درماتیت مزمن و التهابی در پوست است که معمولاً به نام “اگزما” هم شناخته می‌شود. این بیماری به عنوان یک اختلال آلرژیک در پوست تلقی می‌شود و معمولاً در افرادی با تاریخچه خانوادگی آلرژی و آسم ایجاد می‌شود. درماتیت آتوپیک می‌تواند در افرادی از هر سن و نژادی رخ دهد، اما به طور معمول در کودکان شروع می‌شود و در بزرگترها هم ممکن است ادامه داشته باشد.
علائم و نشانه‌های درماتیت آتوپیک
- خشکی پوست: پوست در افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک معمولاً خشک و خشکی نمایی دارد.
- قرمزی و التهاب: قسمت‌هایی از پوست ممکن است قرمز و التهابی باشند.
- خارش: یکی از علائم شایع در درماتیت آتوپیک، خارش پوست است که می‌تواند شدید باشد و باعث ناراحتی شود.
- ترشحات: ممکن است در ناحیه‌های مختلف پوست ترشحات ایجاد شود، که معمولاً زرد یا مایل به سفید هستند.
- زخم‌ها: در موارد شدید، ممکن است زخم‌های پوستی ایجاد شود که معمولاً به علت خراش‌های خود ایجاد می‌شوند.
درماتیت مخلوط
درماتیت مخلوط (Contact Dermatitis) نوعی از درماتیت است که به علت تماس مستقیم پوست با ماده‌ای که پوست را تحریک می‌کند، ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت ممکن است به عنوان “درماتیت تماسی” هم شناخته شود. علائم درماتیت مخلوط شامل قرمزی، خارش، ترشحات پوستی، تورم، و در موارد شدید تشکیل زخم‌ها و حتی حساسیت می‌شود.
درماتیت مخلوط دو نوع اصلی دارد:
- درماتیت تماس آلرژیک (Allergic Contact Dermatitis) : این نوع درماتیت به علت تماس با آلرژن‌ها ایجاد می‌شود. آلرژن‌ها موادی هستند که در اکثر موارد به عنوان بی‌ضرر شناخته می‌شوند، اما در برخی افراد باعث واکنش آلرژیک در پوست می‌شوند. برخی مثال‌های رایج آلرژن‌ها شامل نیکل، مواد شیمیایی موجود در محصولات مراقبت از پوست، مواد رنگی، عطرها و مواد آرایشی است.
- درماتیت تماس تحریکی (Irritant Contact Dermatitis) : این نوع درماتیت به علت تماس مستقیم با مواد تحریک‌کننده مثل مواد شوینده، مواد شیمیایی تنظیف، اسیدها و بازها، و حتی آب و صابون ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت شایع‌تر است و معمولاً در مواردی که پوست به تماس مکرر با مواد تحریکی منتشر می‌شود رخ می‌دهد.
درماتیت قرمز
درماتیت قرمز (Red Dermatitis) عبارت است از یک وضعیت پوستی که با قرمزی و التهاب پوست همراه است. این علائم ممکن است به علت موارد مختلفی ایجاد شوند و این نوع درماتیت نوعی علائم پوستی معمول در موارد مختلف از جمله عفونت‌های پوستی، آلرژی‌ها، تحریک‌کننده‌های شیمیایی یا فیزیکی، و اختلالات خونی می‌تواند باشد.
عواملی که ممکن است به این نوع درماتیت منجر شوند عبارتند از:
- آلرژن‌ها : تماس با موادی که برای شخص خاصی آلرژی‌زا هستند می‌تواند به این نوع درماتیت منجر شود. مثال‌ها شامل نیکل، لاتکس، مواد شیمیایی در محصولات مراقبت از پوست، و مواد غذایی ممکن است.
- تحریک‌کننده‌ها : مواد شیمیایی مانند صابون‌ها، شامپوها، مواد شوینده، و مواد تمیزکننده می‌توانند پوست را تحریک می‌کند.
- عفونت‌های پوستی : برخی از عفونت‌های پوستی می‌توانند باعث قرمزی و التهاب پوست شوند، مانند عفونت‌های باکتریایی یا قارچی.
- اختلالات خونی: در برخی موارد نقص اجزای خونی می‌تواند به علائم این نوع درماتیت منجر شود.
- تماس با مواد فیزیکی: تماس با مواد فیزیکی مانند حرارت یا سرما، تابش ماوراء بنفش، یا تماس مکرر با آب می‌تواند پوست را تحریک کنده و قرمزی ایجاد کند.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis) نوعی از درماتیت است که عمدتاً در نواحی پوستی با غدد چربی فعال مانند صورت، کف سر، گردن، و ناحیه پشت گوش‌ها رخ می‌دهد. این بیماری ممکن است با قرمزی پوست، خشکی، ترشحات چربی‌مانند، و خارش همراه باشد. درماتیت سبورئیک معمولاً به صورت دوره‌ای خود را نشان می‌دهد، با تشدید و بهبود علائم در طول زمان.
علت اصلی درماتیت سبورئیک هنوز به طور دقیق مشخص نشده است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در ایجاد آن ایفا می‌کنند. عواملی که ممکن است به تشدید علائم درماتیت سبورئیک منجر شوند عبارتند از:
- استرس: استرس می‌تواند به تشدید علائم درماتیت سبورئیک کمک کند.
- شرایط زیست‌محیطی: شرایط محیطی مثل هوا و دمای محیط ممکن است بر روی درماتیت سبورئیک تأثیر داشته باشند.
- عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها ممکن است باعث تشدید علائم درماتیت سبورئیک شوند.
- عوامل غذایی: مصرف برخی مواد غذایی مثل آلکل و قند ممکن است تأثیر داشته باشد.
- فعالیت غدد چربی: فعالیت زیاد غدد چربی در پوست نیز می‌تواند علائم درماتیت سبورئیک را تشدید کند.
درماتیت قارچی
درماتیت قارچی (Fungal Dermatitis) یک نوع اختلال پوستی است که به علت عفونت پوست توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت ممکن است در نواحی مختلف پوست ایجاد شود و با علائمی مانند قرمزی، خارش، ترشحات، ترک‌ها، و التهاب پوست همراه باشد. درماتیت قارچی معمولاً به عنوان “عفونت قارچی پوست” هم شناخته می‌شود.
قارچ‌ها می‌توانند در محیط‌های مختلف حضور داشته باشند و به پوست انسان وارد شوند. عواملی که می‌توانند به عفونت قارچی پوست منجر شوند عبارتند از:
- قارچ‌های پوستی: قارچ‌های خود پوستی که به طور طبیعی بر روی پوست انسان حضور دارند ممکن است باعث عفونت شوند.
- عفونت‌های قارچی خارجی: تماس با قارچ‌های عفونی مثل قارچ پا یا قارچ تناسلی از طریق محیط‌های عامیانه مانند حمام‌های عمومی ممکن است عفونت پوست را ایجاد کند.
- ضعف سیستم ایمنی: در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افرادی که به سیستم ایمنی دارویی نیاز دارند، احتمال عفونت قارچی پوست بیشتر است.
درماتیت نورسی
درماتیت نورسی (Photosensitive Dermatitis) یا همان درماتیت نوری، یک نوع درماتیت است که ناشی از واکنش پوست به نور خورشید یا نور مصنوعی می‌باشد. این واکنش ممکن است به عنوان “حساسیت به نور” نیز شناخته شود. در برخی از افراد، ممکن است حتی در تماس با نور خورشید معمولی نیز واکنش پوستی ایجاد شود. علائم و نشانه‌های درماتیت نورسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- قرمزی پوست: پوست ممکن است قرمز و التهابی شود.
- خارش: اغلب این نوع درماتیت با خارش شدید همراه است.
- تورم پوست: ناحیه‌های مبتلا به تورم و ورم ممکن است.
- حباب‌زدگی: در برخی موارد، حباب‌ها و ترشحات ممکن است ایجاد شود.
درماتیت هرپتیکوم
درماتیت هرپتیکوم (Herpeticum Dermatitis) نوعی از عفونت پوستی است که به علت عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex Virus) ایجاد می‌شود. این ویروس معمولاً به صورت لسیون‌های پوستی کوچک و بدون علائم ناپدید است ولی در شرایطی مانند ضعف سیستم ایمنی یا ترک‌های پوستی ممکن است باعث عفونت دیگری در پوست شود که به عنوان درماتیت هرپتیکوم شناخته می‌شود. علائم درماتیت هرپتیکوم شامل موارد زیر می‌شود:
- حباب‌ها و آفت‌ها: در نواحی مختلف پوست حباب‌ها و آفت‌های پر از مایع قرار می‌گیرند. این حباب‌ها معمولاً در تماس با ویروس هرپس سیمپلکس شکل می‌گیرند.
- قرمزی و التهاب پوست: پوست مبتلا به درماتیت هرپتیکوم معمولاً قرمز و التهابی است.
- خارش و درد: درماتیت هرپتیکوم ممکن است با خارش شدید و درد همراه باشد.
- تورم پوست: ناحیه‌های مبتلا به تورم ممکن است.
- ترشحات پوستی: ممکن است ترشحات پوستی در ناحیه عفونت‌زده دیده شود.
درمان درماتیت
درمان درماتیت بستگی به نوع و شدت آن دارد. بهبود درماتیت معمولاً شامل چندین روش است که می‌تواند به کاهش علائم و تسکین از ناراحتی‌های مرتبط با آن کمک کند. در ادامه به چندین روش درمانی برای مدیریت درماتیت اشاره می‌کنم:
استفاده از کرم‌ها و پمادها
- پزشک ممکن است به شما کرم‌ها و پمادهای ضد التهابی و مرطوب‌کننده تجویز کند تا پوست را نرم کنند و از ترشحات و خارش پوست کمک کنند.
- در برخی موارد، پزشک ممکن است کرم‌ها و پمادهای حاوی استروئیدها تجویز کند تا التهاب را کاهش دهند. این محصولات باید با دقت و تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرند.
آنتی‌هیستامین‌ها
- در صورت خارش شدید، مصرف آنتی‌هیستامین‌ها به شما کمک می‌کند تا از خارش و احساس ناراحتی خود را کاهش دهید.
جلوگیری از عوامل تحریک‌کننده
- اگر درماتیت به عوامل خاصی نظیر مواد شیمیایی، آلرژن‌ها یا عوامل محیطی واکنش نشان می‌دهد، تلاش کنید از تماس با این عوامل جلوگیری کنید.
مراقبت‌های پوستی مناسب
- مراقبت‌های پوستی منظم و مرطوب‌کننده می‌تواند به تجدید سلامتی پوست کمک کند. انتخاب محصولات مراقبت از پوست با دقت و بر اساس توصیه پزشک مهم است.
معالجه با نور
- در برخی موارد از درمان‌های مبتنی بر نور (Phototherapy) می‌توان برای درمان درماتیت استفاده کرد. این درمان‌ها ممکن است شامل نور UVB یا PUVA باشند.
داروهای سیستمیک
- در موارد شدید و مزمن درماتیت، پزشک ممکن است داروهای سیستمیک مثل کورتیکواستروئیدها یا داروهای آنتی‌آلرژیک تجویز کند.
رعایت تغذیه مناسب
- در برخی موارد، تغذیه مناسب و اجتناب از موادی که ممکن است آلرژی یا حساسیت به آنها وجود داشته باشد (مثل مواد غذایی خاص) می‌تواند در بهبود درماتیت کمک کند.
درمان درماتیت به روش سنتی
درمان این بیماری با استفاده از روش‌های سنتی یا معالجات طب سنتی ممکن است برای برخی افراد موثر باشد، اما مهم است تا قبل از هر درمانی با یک پزشک مشورت کرده و توصیه‌های وی را رعایت کنید. در ادامه، چندین روش سنتی برای بهبود درماتیت ذکر شده است:
- استفاده از آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا یک گیاه دارویی است که به عنوان مرطوب‌کننده و ضد التهاب طبیعی شناخته می‌شود. می‌توانید ژل یا عصاره آلوئه‌ورا را به صورت موضعی بر روی پوست آسیب دیده استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که محصولی با حداقل مواد شیمیایی انتخاب می‌کنید.
- استفاده از روغن‌های گیاهی: برخی روغن‌های گیاهی مانند روغن‌های نارگیل، زیتون، و نیمه‌سفیده تجربه‌شده‌اند که به ترطیب پوست و کاهش خشکی و التهاب کمک می‌کنند. این روغن‌ها را به دلخواه روی پوست مالیده و یا به صورت مکمل مصرف کنید.
- استفاده از بانداژ خنثی‌ساز (Wet Dressings): این روش شامل استفاده از بانداژ‌های مرطوب با حلال ضعیف آب و گلیسرین است. این ممکن است به ترطیب پوست کمک کند و از خشکی و ترشحات زخمی پوست جلوگیری کند.
- استفاده از چای کمیلی: چای کمیلی به عنوان یک گیاه دارویی ضد التهاب شناخته می‌شود. شما می‌توانید از پوشش پوست آسیب دیده با چای کمیلی خنثی‌شده یا کمیلی روی پوست آسیب دیده استفاده کنید.
- تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای مانند اسیدهای چرب اُمگا-3 و اُمگا-6 می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. مصرف موادی که ممکن است حساسیت در شما ایجاد کنند، از جمله مواد غذایی مشتق از گلوتن، باید محدود شود.
- ماساژ پوست: ماساژ با استفاده از روغن‌های طبیعی ممکن است به ترطیب و آرامش پوست کمک کند. ماساژ با حرکات خفیف و ملایم انجام شود تا پوست آسیب نبیند.
سوالات متداول
چه علائمی نشان دهنده درماتیت است؟
علائم درماتیت می‌توانند شامل قرمزی، خشکی، ترشحات، خارش، تورم و گاهی ترشحات زخمی در پوست باشند.
چه عواملی می‌توانند در ایجاد درماتیت نقش داشته باشند؟
درماتیت ممکن است به عوامل مختلفی نظیر عوامل آلرژی‌زا، میکروب‌ها، مواد شیمیایی، تماس با مواد تحریک‌کننده، عوامل محیطی و ژنتیکی برگردد.
آیا درماتیت به دیگران منتقل می‌شود؟
درماتیت معمولاً به صورت مستقیم به دیگران منتقل نمی‌شود. اما در برخی موارد، اگر عامل ایجادکننده درماتیت مثل یک عفونت باکتریایی یا قارچی باشد، انتقال از طریق تماس ممکن است.
